Chương XX
Một Bức Thư
Hồi tháng tư năm ấy, Anh ở nhà các đồng chí Nam bình. Rồi đi lối Nho quan le^n Hòa bình, ở trong đồn điền của ông đồng chí già là Quách Vỵ.
Hồi tháng năm, Anh lên giám sát tỉnh Tây sơn, rồi qua Hưng hóa, lập thêm hai bộ: Bảo vệ và Võng la.
Anh vẫn luôn luôn hoạt động ở trong nước, nhưng muốn đánh lừa mật thám, cho họ đỡ chú ý, Anh cho người phao tin là Anh đã trốn sang Tàu. Nhân thể Anh sai Nguyễn văn Kinh trước làm ở Việt Nam khách sạn, lên dò xét các đồn ải ở Lạng sơn, Cao bằng, tiện dịp liên lạc với các anh em nhà binh ở Hà nội vừa mới bị tình nghi đổi lên các vùng biên giới. Anh liền giao cho Kinh một bức thư để thực hành cái kế phản gián ấy. Bức thư đánh máy, viết theo lối chữ Quốc ngữ mới mà anh em Việt kiều thường dùng. Và giả như là một đồng chí ở ngoài gửi tay về cho Ngọc Kinh, một người tài xế ở Móng cái. Kinh phải mạo hiểm làm một cái gì khả nghi để cho họ bắt. Họ sẽ khám trong mình Kinh mà thấy bức thư ấy. Như vậy, họ sẽ có thể tin là anh Học đã ra ngoài thật. Vì bức thư như sau này:
"Quảng châu, ngày 25 tháng 4, năm 1929.
Ngọc Kinh.
Thái Học đồng chí nghe thấy tin khác nào sét đánh bên tai! Mấy phen toan trèo non, vượt bể về thành sầu khổ. Trước là mưu tìm cách giúp ích cho đồng chí. Sau là xem mặt những lũ vô nhân loại bán nước hại dân. Nhưng chưa có dịp về được.Lại phải đợi đến Fete de Jeanne d'Arc vậy! Đồng chí Thái Học nay nói cho thanh niên đồng chí biết, cách hậu trình đi xuyên sơn hoặc đi thuyền không biết chừng. Sau này xin đồng chí chớ nên nản lòng. Xem như đồng chí Thái Học biết bao năm góc biển, chân trời, lao tâm, khổ tư, ấy cùng chỉ vì trông thấy cái chế độ cường quyền áp chế đồng bào Việt Nam mình! Nếu đồng chí nay phải ly biệt gia đình ra, ấy cũng bởi vấn đề khôi phục giang sơn mong có ngày hai mươi nhăm triệu đồng bào, thoát khỏi vòng nô lệ. Đồng chí nghĩ sao?
Thư riêng cho Kinh và em của Trác, nhưng phải cẩn thận (Xem xong đốt đi)"
Thế nhưng Nguyễn văn Kinh chẳng phải là người đáng cho Anh sai. Khi bị bắt ở mạn ngược, giải về Hà nội, bị tên Bời-rít dọa nạt, dỗ dành, liền thú thực hết cả câu chuyện. Muốn tâng công, hắn còn mách cả đến những nơi Anh hiện năng đi lại. Vì thế, ngày 13 tháng sáu, Anh xuýt bị bắt ở nhà phó lý Dương quang (Bắc ninh). Rồi hôm 16, nhà phó lý Quan khê (cùng tỉnh) lại bị khám.
Khám không thấy Anh ở đấy, những tay mật thám lại lội ngay về Gia lâm, tìm Anh ở nhà chị Nguyễn Ngọc Sơn, may mà Anh và cô Giang cùng ba đồng chí nữa lại vừa ở đấy đi xong. Nguyên Anh vẫn thường đến đấy, bảo chị Sơn lấy cớ vào thăm anh Sơn mà thông tin tức với anh em trong hỏa lò. Một mình tên Kinh đã phá hoại cả cơ quan trong một lúc. Tuy ở vào hoàn cảnh nguy nan, mà Anh vẫn thản nhiên với một tinh thần mạo hiểm đến mức táo bạo! Hồi chín giờ sáng hôm ấy, Anh lững thững đến trước mặt viên xếp ga Gia lâm, gọi nhờ giây nói về Hà nội, nói là có việc cần kíp lắm. Xếp ga tưởng Anh là nhân viên mật thám, vui vẻ giúp việc. Chiều có bọn mật thám thật tới nơi, tả hình dáng Anh, xếp ga mới ngã ngữa ra là mắc lỡm. Nhưng mà anh đi đã xa rồi!
Thế là miền Bắc ninh bị động, Anh liền lần sang Tuyên quang. Anh ở các nhà đồng chí ở Đầm hồng, ở sông gầm, thường khi vận áo vải, quần nâu để tuyên truyền trong đám các anh em lao động.
Dần dà đã đến mồng 2 tháng 7, ngày mà chúng tôi, những kẻ không chịu thú nhận, đã phải giam kín mỗi đúa một buồng ròng rã hơn bốn tháng trời, được nhân dịp ra tòa mà thở ít khí trời quang dãng. Ngày mà hội đồng Đề hình đã tặng hai anh chủ tịch của Đảng cái án vắng mặt cấm cố hai mươi năm!
